Kaçak Akım Rölesi Nedir?

Kullanılan elektrikli cihazlarda bazen faz ile nötr iletkenleri arasında bir fark oluşur. Bu farkı önlemek elektrik tehlikesinden kaynakların kazaların önüne geçmek için cihazlar üretilmiştir. Peki, kaçak akım rölesi nedir? Bu hususta ne işe yarar? Kaçak akım rölesi, elektrik devresinde oluşan bu farkı yani kaçak akımı algılar buna ek olarak insanları ve tesisatı koruyan cihaza denir. Görüntü olarak otomatik sigortaya benzemektedir.

Elektrik devrelerinde, fazdan giren akım nötrden çıkar. Devrede kaçak yok ise giren akım ile çıkan akım miktarı birbirine eşit olacaktır. Eğer devrede kaçak var ise fazdan giren akımın hepsi nötrden çıkmayacak, bir kısmı kaçak olarak çıkacaktır. Bu kaçak akım sonra faz ve nötr dengesi bozulacaktır. Bu sebeple kaçak akım rölesi kullanarak bu dengesizliğin önüne geçilip, istenmeyen sonuçlar engellenmiş olur.

Kaçak Akımın İnsanlar Üzerindeki Olumsuz Etkileri

Vücuttan geçen akım;

0,5 mA ise Parmak ucu ve dil dışında hissedilmez, zararsızdır.
3 mA ise insan vücudunda karıncalanma yapar fakat tehlikeli değildir.
15 mA ise şok, donma, kas kontrolü yapılamaz.
40 mA ise vücutta kramplar gerçekleşir ve dakikalar içinde boğulma hissine kapılır.
80 mA ise kalp durması gerçekleşir. Ölüm kaçınılmazdır.

Kaçak akım rölesi nedir, olmazsa ne olur? Bu değerlerden anlaşılabileceği gibi 30 mA ve üzeri tüm kaçak akımlar kalıcı sonuçlar doğurur, telafi edilemez hale gelir.

Kaçak Akım Rölesinin Çalışma Prensibi Nasıldır?

Binaların merkezi ısıtma sistemini, kaçak akım rölesinin çalışma sistemine benzer. Binaların merkezi ısıtma sisteminde su kazandan evdeki radyatörlere aktarılır ve ısıtma işlemi tamamlar ve sonra kazana tekrar döner. Yani kazandan çıkan su giren su ile eşit olmuş olur. Eğer sistemde bir sıkıntı, borularda herhangi bir sızıntı meydana gelmişse kazana daha az su gireceğinden detektörler bu sızıntıyı algılayarak sistemi kapatır.

Kaçak akım rölesi nedir bu örnekle benzer yanı nedir? Bir elektrik devresinde fazdan girecek akım nötrden çıkacaktır. Buradaki benzerlik ise giren ve çıkan akımların eşitliği ilkesine göre koruma sağlamasıdır. Kaçak akım rölesinde bulunan toroid akım trafosu giren ve çıkan akımların ölçümünü yapar.

Giren ve çıkan akım birbirine eşitse her şey normaldir ve koruma yapmaz iken kaçak algılaması durumunda, toroid üzerinde bir akım dengesizliği gerçekleşir ve giren çıkan akım eşitliği bozulmuş olur. Bu dengesizliği toroid, röleye iletir ve kaçak akım rölesi de kısa bir süre içinde ana kontakların açılmasını sağlar.

Kaçak Akım Rölesi Sigorta Görevinde Bulunur mu?

Kaçak akım röleleri sigortalar gibi manyetik ve termik koruma görevi yapmaz. Kaçak akım rölesi nedir? Sadece kaçağı korur ve bu sebeple devrelerde, kaçak akım rölesinin üstünde koruma yapan otomatik sigorta ve şalter gibi elemanlar olur.

Kaçak Akım Rölesi Kaç Amper Değerinde Olmalıdır?

Genellikle 25, 40, 63, 80 ve 100A olarak üretilen kaçak akım röleleri, üzerinde yazan kaçak akım değerleri, rölenin kontaklarının taşıyabileceği akım değeridir. Bu sebeple kaçak akım, yükün akımına denk gelecek şekilde seçilmelidir. Akım korumasını bütünüyle yapabilmek için termik manyetik sigortalar ya da şalterler ile birlikte kullanılması daha doğrudur. Örneğin; bir hat, 2 kutuplu 18A bir sigorta ile korunuyorsa bu sigortanın çıkışında kaçak akım olmalıdır. O halde akım bir üste yuvarlanır ve kullanılacak kaçak akım rölesi 25A olmalıdır. Sigorta 33A ile korunuyorsa bu seferde 40A kaçak akım kullanmak gerekecektir.

Kaçak Akım Rölesi ve Periyodik Kontrol

Kaçak akım rölesi, belli periyodik zamanlarda bakım isteyen bir cihazdır. Bu periyodik zaman dilimi 5 yıl olarak belirlenmiş olup, yetkili bir servis tarafından yapılması önerilir.

Bir önceki yazımız olan Topraklama Raporu Örneği başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.